Kemanımdan ses çıkmıyor !

Belki çocukluğunuzdan beri içinizde bir ukdeydi, belki de son zamanlarda reyting rekorları kıran bir dizinin başrol oyuncusu dolayısıyla aşka geldiniz ve keman çalmaya karar verdiniz.. Kendinize bir keman satın aldınız, eve geldiniz ama kemandan ses çıkmıyor !

Keman nefesli ya da tuşlu bir enstruman olmadığı için ses çıkarmaması gibi bir durum söz konusu olamaz.. Mutlaka bir yerlerde bir şey eksik kalmıştır.

Kemanınızın akordu olsun olmasın, telleri çok gevşek değilse mutlaka ses çıkacaktır.. O yüzden akordunu yapmamış olmanız ses vermemesi için bir sebep olamaz..  İşin akort kısmına gelince akort cihazları sizin en büyük yardımcınız olacaktır.

Bütün mesele yayda.. Keman yayı ya da diğer adıyla arşesi yeterince gergin ve reçineli olmalıdır yoksa ses çıkartamazsınız..Kemanın yayını en alt kısımdaki vidayı sağa doğru çevirerek sıkabilirsiniz. Ne çok gergin ne de gevşek olmalıdır.. Yayın yay şeklinde olması önemli, fazla gererseniz  yayınızın ömrünü de kısaltmış olursunuz..

Ve en önemli nokta reçinelemek.. Eğer yayınızı ilk kez reçineliyorsanız ilk sefere mahsus reçineleme süresini biraz daha uzun tutun..  Reçineyi ufak bir zımpara kağıdı parçasıyla zımparalayın, böylece reçineyi sürmeniz kolaylaşır. Reçineyi yayın başından en sonuna kadar yavaş yavaş ve aşırı bastırmadan sürün. İki, üç dakika yeterli olacaktır.. Yeterli olup olmadığına ses kontrolü yaparak da karar verebilirsiniz. Yayınızı reçinelerken yayın tellerinden kopanlar olabilir, bu durum normal. Kopan telleri çekerek değil bir makas yardımıyla kesin.  Daha sonraki günlerde kemandan gelen sesin azaldığını fark ederseniz tekrar reçine sürme zamanı gelmiş demektir.

Yayınızı reçineledikten sonra alacağınız netice reçine kalitesine göre de değişir. İyi bir markanın reçinesi sesin kalitesini artıracaktır.. Genelde kemanın yanında çıkan reçine işinizi görse de daha iyi bir reçineyi tercih etmenizde fayda var..

Bütün bunları yaptıktan sonra bir de tellerinizi kontrol edin, yeterince gerginlerse ses çıkmaması için hiçbir sebep kalmadı..  Yayı tellerin üzerinde çok bastırmadan gezdirin, unutmayın fazla bastırmak gıcırdamasına sebep olur..

Günde bir saatinizi kemanınıza ayırırsanız birkaç ay sonra ailenize ve arkadaşlarınız küçük bir konser verebilirsiniz..

Bir bağlamada en önemli unsur nedir?

          Hepsi önemli ama en önemlisi burguları. Elinizde muhteşem bir saz olabilir, belki sesine bile doyamıyorsunuzdur ama sazınızın akordu bir bozuldu mu tekrar akort etmek işkence haline geliyorsa o saz sizi bu sevdanızdan soğutabilir.. En alt teli akortlamışken  orta tele gelene kadar  tekrar burgularından dolayı sesi salıyorsa işiniz zor.. Bir düşünün; ülkemizde dört mevsim yaşanıyor, her mevsim geçişinde sazınızın da huyu suyu değişir. Kışın odayı ısıtınca, yazın da soğutunca akort bozulur.. Bu yüzden akort etme işi işkence olmamalıdır..
         
          Kaç çeşit burgu var?
          Gürgeni var, cilalısı cilasızı, gülü, abanozu, mekanik metal olanı.. Peki en iyisi hangisi?

          Gürgen burgu maliyeti en uygun burgu.. İşlemesi de kolay çünkü oldukça yumuşaktır.. Bir zımpara kağıdı parçasıyla işinizi kolayca halledebilirsiniz. Bence bağlaması olan herkes evde, hatta sazının kılıfının cebinde bulundurmalı.. Burgunuzun ne zaman ve nerede kırılacağı hiç belli olmaz; tedbiri elden bırakmamak gerekir.  Ama bu çözüm uzun süreli bir çözüm olarak düşünülmemeli.. Güzel bir sazınız varsa ona layık olan burguları takmanız gerekir.. Gürgen burgu çok yumuşak olduğu için zamanla durduğu yerde salmaya, sazınızın akordunu kaçırmaya başlar.
                                                                         

             Gül burgu gürgene göre çok daha kaliteli bir burgudur. Gürgene göre daha sert bir ağaçtır ama yine de tamamıyla tok olmadığı için hafif rutubet görürse şişer. Eğer rutubet olmayan bir bölgede yaşıyorsanız bu burgu tam size göre olabilir.. Yine sizin işleyebileceğiniz bir burgudur.. Özel bir alet edevat gerektirmez..  Biraz sabırla sazınıza uydurmaya çalışmak bile sizin yeni bir hobi geliştirmenize sebep olabilir..  Yine de bende o kadar sabır yok diyorsanız sazınızı güvenilir ellere teslim etmekten çekinmeyin..

          En iyisi abanoz! Abanoz ağacı ağır, sert ve siyah renktedir.. Daha  çok Hindistan, Hint adaları, Sri Lanka ve Batı Afrika’nın bazı bölgelerinde yetişir.. En sert ağaçlardan biridir.. İşlemesi diğer ağaçlar kadar kolay değildir. Özel traş makinesi gerektirir.. Aksi taktirde saatlerce terlemenize sebep olabilir.. Ama keyfi çok güzeldir.. Sazınızın akordu azıcık kaçmış olduğunu hissettiğinizde, abanoz burgunuzu milimektirk hareketlerle çevirebilirsiniz.. Abanoz burgu şişmez.. Özel bir bakım gerektirmez, pudralamak gerekmez. Sazınız sizinle olduğu sürece abanoz burgularınızı değiştirmek zorunda kalmazsınız çünkü uzun ömürlüdür..
                        
         Bir de metal burgu var.. Son birkaç senedir kullanılan bu teknik, özellikle iki, üç sene önce çok moda oldu.. Çok çok hassas akort yapmaya izin veren bu burguların maalesef dezavantajı sapı çok ağırlaştırması.. Arka arkaya birkaç Türkü çalmanız halinde kolunuz çok yorulacaktır.. Şişme ve salma problemi olmadığı için sahne alan sanatçılar tarafından bir dönem çok tercih edilse de kolu yorması sebebiyle çok çabuk vazgeçebiliyor. Eğer siz bağlamaya gönül vermiş, akort yapmaktan pek hoşlanmayan amatör bir bağlamacıysanız bu burgu sistemi tam size göre.. Ama bu burguları satın alıp sazınıza takmanız pek mümkün değil..
 


         Bu iş ustalık gerektiren bir iş. Benim tavsiyem ise, böyle bir burgu sistemine sahip bir sazınız olmasını istiyorsanız, imalat aşamasında metal burgu takılmış yeni bir saz almanız.. Çünkü halihazırdaki sazınıza metal burgu taktırmak büyük bir işlemdir.. Sazınızın sesinin değişmeyeceğinin garantisini kimse veremez. Dahası bu burguları sevmemeniz durumunda geri dönüşümü olmayacaktır çünkü metal burgu takılırken sazınızın sapı kesilerek montajı yapılır.
             
          
         Sonuç olarak sazınıza en uygun burguyu seçmek sizin elinizde.. Bağlama çalmak sizi mutlu ediyorsa ona hak ettiği burguları verin..
                                                                                                                                          Elif OKUR